Klaar om te sterven? Af!
‘Sterven doe je niet ineens, maar elke dag een beetje’, zong wijlen Toon Hermans ooit.
O ja? Ik denk eigenlijk dat dat voor bijna niemand opgaat. En dat het daarom een behoorlijke klus is, als je er voor wordt gezet.
Want sterven is loslaten, big time. Terug naar de essentie. Geconfronteerd worden met je keuzes, met het leven dat je hebt geleid. Je masker afdoen, omdat je de energie niet meer hebt om het vast te houden. Eindelijk eerlijk worden tegen jezelf, en als het nodig is, ook tegen anderen. Waar ben je trots op? Waar schaam je je voor? Wat blijkt tijdverspilling te zijn geweest? Wat wil je nog doen? Wat wil je van nu af aan laten? Wie wil je nog zien? Wie eigenlijk helemaal niet meer?
Pas als het er echt op aankomt, voelen we de noodzaak om hiermee aan de slag te gaan. En dat is jammer, want het kan zomaar gebeuren dat de tijd dan te kort is. Je krijgt een ongeluk of een hartstilstand. Of je krijgt nog zes weken, of zes maanden – en dat is kort tijd voor de diepe transformatie die de naderende dood kan teweegbrengen. Zeker als je het idee hebt dat de dokter er nog iets aan kan doen, en daar druk mee aan de slag gaat.
Nee, niks ‘elke dag een beetje’. Angst en/of onwetendheid laten dat niet toe.
Want ten eerste, wat staat je te wachten? Wat is doodgaan eigenlijk, hoe voelt dat? Op welke manier wil ik doodgaan? Als het zover is, zal ik dan rustig kunnen blijven? Doet doodgaan pijn? Zal ik in paniek raken, vechten? Zal ik mijn decorum verliezen? En is er nog iets aan de andere kant van die onherroepelijke streep?
En ten tweede, wat doe ik als mijn tijd nadert? Zal ik mijn levensthema’s doorgronden, mijn diepste patronen gaan zien en begrijpen waar ik mee bezig ben geweest? En zal ik dat nog kunnen afronden en loslaten? Kan ik ‘echt’ worden? Durf ik al mijn oude pijn, emoties en gedachten, al mijn leugens en mijn waarheden, te erkennen en te bekijken? Los te laten? Zie ik wie ik voor vijanden heb gehouden, en vooral wat dat over mij zegt? Kan ik aan mezelf toegeven dat ik de verkeerde prioriteiten heb gesteld, dat ik mijn levenslust heb binnengehouden, dat ik hier niet wilde zijn, dat ik bang ben geweest om nieuwe keuzes te maken? Durf ik dat, zelfs nu ik het niet echt meer kan veranderen? Durf ik jou onverwacht te zeggen dat ik bij nader inzien zielsveel van je houd en verlang naar je aanraking? Kan ik inzien wie ik onheus bejegend heb, en ze uitleggen uit welke diepe drijfveer dat is voortgekomen? Durf ik je vanuit mijn hart te omhelzen, me volledig te laten koesteren, en je dan los te laten? Kan ik in je bijzijn of zelfs in je armen sterven – kunnen we elkaar dat vertrouwen geven, een intense verbondenheid die gepaard gaat met neutraliteit, met vrijlaten?
Ga ik dat aan? Of laat ik het erbij zitten?
Voel je hoe angst om te sterven nauw verbonden is met angst om te leven? Of liever: om het leven te leiden waar je ziel naar verlangt? Om te zijn wie je in essentie bent, daarin te kunnen rusten, en je vanuit je hart werkelijk met anderen te verbinden? Oef, wat een opgave. We zetten liever ons masker op en rennen weer naar het volgende project.
Waarom wachten om die transformatie te beginnen? De grap is, je kunt vandaag al beginnen met sterven. Hoe meer je erin slaagt om nu al los te laten en bij je kern te komen, hoe minder bang je wordt voor de dood. Hoe minder bang je bent, hoe makkelijker het wordt om te kijken wat je nog nodig hebt. Kip-Ei!
En hoe eerlijker je bent tegen jezelf, hoe veiliger en onbevangener je kunt leven. Hoe beter je doorgrondt waarom je op dit moment doet wat je doet, hoe vrijer je wordt. Praktisch, biologisch weten hoe sterven in zijn werk gaat, helpt ook. Evenals het inzicht dat vooral je masker, je ego sterft – maar niet je bewustzijn. Je gaat naar een andere zijnstoestand. En je kunt je daarop voorbereiden, zodat je die stap bij volle bewustzijn kunt zetten. De Tibetanen doen niet anders.
Voor mij kwam de nascholing Stervensbegeleiding vorig jaar op een goed moment. Ik had op tafel al heel veel onder ogen gezien en losgelaten. De nascholing voelde als een kroon op het voorgaande werk. Ik heb nog een te-doen-lijstje. Het is niet al te lang. Als ik vanavond sterf, dan doe ik dat vol vertrouwen – dat het goed is zo, dat het een mooie ervaring zal zijn, en dat ik de weg wel zal vinden. En zolang ik nog leef, doe ik dat met meer vrede en vreugde.
En jij? Durf je als reactie op dit verhaal één ding te zeggen dat je nog zou willen zeggen, vragen, veranderen, afschaffen of doen voordat je sterft? Iets wat nog niemand weet, misschien zelfs jij niet? Kijk of je dat aan jezelf kunt toegeven. Of nog beter: vertel het aan een ander, en voel hoe bevrijdend dat werkt…
Kijk hier wanneer de module Stervensbegeleiding weer plaatsvindt.
